Enkele dichtregels, vrij naar een gedicht van Gerrit Komrij. Een treffend beeld van hoe Veenendaal bekend staat in den lande. “Veenendaal? Mmm, kan ik me niet zo herinneren. Dat ligt toch ergens in Gelderland? Oja, je kunt er wel leuk winkelen. Toch?” Veenendaal is in de loop van enkele decennia geworden tot wat het vandaag is. Van een dorp met textiel- en sigarenindustrie werd het een groeigemeente met inmiddels ruim 60.000 inwoners. De industrie is verdwenen, maar de ondernemingszin is gebleven. Handen uit de mouwen! Dat kenmerkt Veenendaal en dat willen we graag zo houden.

De groei van Veenendaal heeft in een relatief korte tijd plaatsgevonden. Het lijkt erop alsof we weinig tijd hebben genomen om daar diepgaand over na te denken. Er werd gesloopt en gebouwd om ruimte te geven aan de groei. Ons industrieel erfgoed is bijna helemaal uit het stadsbeeld verdwenen. Het is gegaan zoals het gegaan is. De mooie concentrische opbouw van de stad lijkt meer geluk dan wijsheid. Dat er nog industrie in woonwijken staat, is een minder geslaagd resultaat van de stormachtige groei die Veenendaal heeft meegemaakt. Wie Veenendaal beter leert kennen, zal de verborgen pareltjes ontdekken. Soms verraadt ze iets, in een lichtval. De oude wegenstructuur en de Grift bijvoorbeeld. Een oude fabriek die nog overeind staat.

Carla Dik was in 2003 nog maar net raadslid, toen zij namens de ChristenUnie pleitte voor een structuurvisie. Ruimtelijk beleid moet niet ad hoc, maar goed doordacht en in onderlinge samenhang worden vormgegeven. De aanhouder wint: de gemeenteraad heeft afgelopen week de Structuurvisie 2025 vastgesteld. De ChristenUnie is in grote lijnen positief over de structuurvisie. Wel hebben we extra aandacht gevraagd voor een stadspark in het centrumgebied en voor meer recreatie in de bestaande (sport)parken. Amendementen hierover werden door de gemeenteraad overgenomen. Woningbouw als kostendrager voor landschapsontwikkeling kon niet direct op onze instemming rekenen. De ChristenUnie wil niet tornen aan het bestaande beleid hiervoor, zoals de rood-voor-groen regeling, dat al voldoende ruimte biedt voor landschapsontwikkeling. Ook hierover werd een amendement door de gemeenteraad aangenomen. Over hoogbouw is de ChristenUnie altijd positief-kritisch geweest. De structuurvisie maakt hierin goede keuzes, door alleen hoogbouw op markeringsplekken toe te staan. De ChristenUnie heeft daarbij wel opgemerkt dat wij bij de entrees van de rondweg alleen zullen instemmen met hoogbouw tot 35 meter aan de centrumzijde. Hoogbouw past niet bij de woonwijken van Veenendaal. De ChristenUnie onderschrijft de ambitie voor de zogenaamde oude linten, zoals de Zandstraat, de Prins Bernhardlaan, de Nieuweweg en de Kerkewijk. Het is de bedoeling hier de leefbaarheid te vergroten en het historische karakter – of wat daarvan over – in ere te herstellen. Daarvoor is nodig dat de verkeersintensiteit omlaag gaat, bijvoorbeeld door het instellen van eenrichtingverkeer. Daarbij heeft de ChristenUnie wel wat vraagtekens geplaatst. We onderschrijven de ambitie, maar vragen ons af wat eenrichtingverkeer betekent voor de bereikbaarheid van woningen en winkels. Onderzoek moet dat uitwijzen.

Onze fractie is zeer content met het feit dat alleen de omgeving rond De Klomp en de Middelbuurtseweg worden aangewezen als zoeklocaties voor wonen/werken. Bij voorkeur in deze volgorde, omdat de ontsluitingsmogelijkheden bij De Klomp vele malen beter zijn. Wij delen de conclusie van dit college dat het Binnenveld en het gebied richting Renswoude niet geschikt zijn voor bebouwing door de aanwezige natuur- en cultuurhistorische waarden. De coalitiepartijen waren inmiddels ook deze mening toegedaan. De ChristenUnie heeft het college opgeroepen nu voortvarend te voeren met onze buurgemeenten en de beide provincies.

De ontwikkelingen rondom FoodValley gingen zo snel dat dit niet meer meegenomen kon worden in het proces van de structuurvisie. De gemeenteraad heeft zich ook nog niet uitgesproken over FoodValley en dus was het een stap te vroeg om de structuurvisie met een amendement hierop aan te passen. Wel heeft de ChristenUnie het college opgeroepen om, samen met de andere gemeenten en de beide provincies, een gebiedsvisie voor Food Valley op te stellen, waarbij de structuurvisies van Veenendaal en andere gemeenten als input kunnen dienen. De signalen hierover zijn positief.

Onderdeel van de structuurvisie is een verkeersstructuurplan. Dit plan wordt nader uitgewerkt in het programma verkeer en vervoer. Op voorstel van de ChristenUnie zullen de gemeenteraad, de inwoners van Veenendaal en het bedrijfsleven hierbij betrokken worden. Over de dagelijkse beslommeringen rondom verkeer en vervoer is immers veel kennis aanwezig in de samenleving en die kennis moeten we benutten! Een nieuwe ontsluitingsroute vanuit Veenendaal-West naar het centrum, zoals de VVD heeft voorgesteld, kon niet op onze instemming rekenen. In het gebied staan meerdere woningen, twee basisscholen, een middelbare school, sporthallen en het zwembad. Een nieuwe ontsluitingsroute zou de verkeersdruk onevenredig doen toenemen. Bovendien is er al een goede verbinding tussen West en het centrum, namelijk via Het Goeie Spoor en de Kerkewijk.

Tot slot heeft de ChristenUnie het college opgeroepen met een uitvoeringsparagraaf aan de slag te gaan. De nieuwe gemeenteraad kan daarin vastleggen welke ambities uit de structuurvisie in de volgende raadsperiode kunnen worden uitgevoerd en op welke wijze dat moet gebeuren. Dit is door het college toegezegd.

Uit het torentje bij Van Manen klinkt het carillon.

Soms ontsnapt er lucht uit de ballon.

En wordt de stad een stad om lief te hebben.

Steen krijgt kleur.